Dat is een bijzondere titel, vind je niet? Ik ga vasten voor minimaal 24 uur. Ik loop er al een tijdje mee in mijn hoofd maar kan eigelijk steeds niet de motivatie vinden om het ook echt te doen. Waarom ik het wil proberen? Omdat er veel positiefs over geschreven wordt. En ik wil ervaren hoe het voelt om een tijd niet te eten. Ook stel ik mijzelf de vraag; zou het me lukken, houd ik het vol, kan ik mijn handen minimaal 24 uur afhouden van eten? Ik ben benieuwd naar het effect op mijn lichaam maar zie er ook een mentale uitdaging in. Kan ik de drang om te eten weerstaan in een wereld waar eten altijd binnen handbereik is.

– 13 uur niet gegeten

Het is nu bijna 09:00 uur. Ik heb gisterenavond om 20:00 uur mijn laatste stokje saté gegeten en een witte wijn gedronken. Het was op de verjaardag van mijn vader die in de buitenkeuken aan het koken was. In totaal vier stokjes saté, een berg witlofsalade, Griekse salade en fruitsalade. Toen ik dat gegeten had, wist ik nog niet dat ik de volgende dag zou beginnen met het vasten. Ik loop al langer met het idee in mijn hoofd en bedacht vanmorgen dat ik dat vandaag wel eens kon gaan doen. Op dit moment heb ik 13 uur niet gegeten. Voor mij geen probleem. Ik sport regelmatig ’s ochtends op de lege maag en eet dan pas rond 10:00. So far so good dus. Ik ga vandaag op meerdere momenten schrijven hoe ik me er bij voel.

Maar waarom dan

Buiten het feit dat ik het leuk vind mijzelf uit te dagen, zorgt vasten voor een aantal gezondheidsbevorderende effecten. De belangrijkste is misschien wel de verhoogde aanmaak van HGH (groeihormoon). HGH wordt aangemaakt in de hypofyse. HGH bevordert de aanmaak van groeifactoren IGF-1. HGH en IGF-1 hebben beide positieve eigenschappen in ons lichaam:

  • Ze stimuleren vetverbranding. Spiercellen worden gedwongen vet te gebruiken als energiebron en opgeslagen vetweefsel wordt klaargemaakt voor gebruik.
  • Ze stimuleren spierherstel en spiergroei. IGF-1 stimuleert de eiwitsynthese in cellen waardoor deze kunnen herstellen en opbouwen. Dit bevordert spierherstel na een training maar helpt ook bij het behouden van sterke botten. HGH stimuleert celdeling in weefsels waardoor spierweefsel sneller kan toenemen.

HGH wordt vooral rond de pubertijd aangemaakt. Langzaam neemt de aanmaak af en rond het dertigste levensjaar daalt de aanmaak sterk. Vermoed wordt dat de verminderde aanmaak van HGH een rol speelt bij een toename aan buikvet die rond deze levensfase kan ontstaan. Maar ook zorgt een verminderde HGH voor een slechtere huid, een mindere algemene gesteldheid, vermoeidheid en depressie.

De aanmaak van HGH stimuleren lijkt voor mij dus een soort van heilige graal om de kwaaltjes tegen te gaan en fitheid te bevorderen. En ergens klinkt het ook logisch als je naar de mens kijkt in zijn oeromgeving als jager en verzamelaar. Zeg maar zo’n 10.000 jaar geleden, gebaseerd op het feit dat onze genen vrijwel identiek zijn aan die van toen. De natuurlijke aanmaak van HGH is het grootst totdat je fysiek gezien gereed bent om zelf te kunnen jagen en verzamelen. Vanaf dit moment ga je periodes van schaarste meemaken. Je bent een paar dagen op pad, komt niets tegen, geen eten. Gedwongen niet eten is hetzelfde als vrijwillig vasten en stimuleert de aanmaak van HGH. Het lijkt dus alsof het lichaam bewust de aanmaak van HGH vermindert zodat er niet een overschot ontstaat als je een periode van schaarste meemaakt. Volg je me nog? Maar nu komt het leuke. In onze huidige maatschappij komen periodes van schaarste niet meer voor. En dus wordt de aanmaak van HGH niet meer gestimuleerd, waardoor we tegen de eerder genoemde kwaaltjes gaan aanlopen vanwege een tekort.

Dat de hoeveelheid HGH afneemt na de pubertijd is goed. We zouden immers door blijven groeien als dit niet zo was. Naar mijn idee hebben we een nominale hoeveelheid HGH nodig om ons lichaam fit en gezond te houden en bepaalde ouderdomsziekten tegen te gaan. Ik denk dat we deze nominale waarde kunnen bereiken door meer te leven op de manier waarvoor we eigenlijk gemaakt zijn. Ons lichaam is gemaakt om periodes van schaarste te overbruggen. Dit is ook de reden dat we vetweefsel opslaan. Als we deze periodes van schaarste in de vorm van vasten inbouwen in ons huidige dieet lijkt dit meer op dat van 10.000 jaar geleden. We stimuleren daarmee de aanmaak van HGH en een manier van eten die beter bij onze genen past.

Dit is overigens mijn theorie gebaseerd op boeken die ik gelezen heb, wikipedia, wetenschappelijke onderzoeken, studies en forums. Als je op- of aanmerkingen hebt dan hoor ik dat natuurlijk graag in een reactie onder dit bericht.

– 16 uur niet gegeten

Het is even over 12:00 uur en dat betekent dat ik 16 uur niet heb gegeten. Ik voel me prima, heb een aantal grote glazen water op en ben aan het werk achter de computer waar ik onder andere deze post aan het uitwerken ben. Ik ga zo even een rustig stukje hardlopen. Ik heb geen last van honger en geen leeg gevoel in mijn maag. Ik hoor het wel rommelen in mijn darmen. Ik kan mij goed concentreren en voel me niet moe. Ik heb eigenlijk het idee dat ik erg scherp ben.

Slimmer als je honger hebt

Hier heb ik eens een leuk onderzoek over gelezen. Het blijkt dat je je dingen beter kunt herinneren als je honger hebt. Ze hebben dit onderzocht bij examenkandidaten. Het bleek dat ze geestelijk beter presteerden op een lege maag. Ze vermoeden dat dit te maken heeft met het overlevingsmechanisme. We gaan weer even 10.000 jaar terug in de tijd toen we afhankelijk waren van voedsel dat we moesten zoeken. Er worden stoffen in de hersenen aangemaakt die je geheugen beter laten functioneren. Je kunt hierdoor, als je voedsel nodig hebt, de plekken waar je het kunt vinden beter herinneren. We kunnen dit mechanisme tegenwoordig dus nog steeds gebruiken. Alleen niet voor het vinden van eten, want daar hebben we genoeg van. Maar wel voor het behalen van betere resultaten.

Sporten op een lege maag

Nog iets wat mijn theorie bevestigt. Ik sport het fijnste op een lege maag. Ik heb het gevoel dat ik uren kan doorgaan, alsof alle energie in mijn lichaam direct beschikbaar is voor de fysieke inspanning die ik aan het leveren ben. Maar hoe kan dat dan? Er wordt toch altijd gezegd dat je wel brandstof moet hebben? Ik denk dat dat onzin is. Ik heb op dit moment een vetpercentage van 18%, ik weeg 84 kilo. Dat betekent dat ik ruim 15 kilo vet bij me draag. Vet levert per gram 9 calorieën en dus heb ik 135.000 calorieën beschikbaar als energiebron. Niet alles is direct beschikbaar maar mijn punt is duidelijk denk ik. Mijn opgeslagen lichaamsvet is een haast onuitputtelijke bron van energie waar ik dagen op kan sporten zonder problemen. Dat mijn gestel dat niet vol gaat houden is een ander verhaal. Maar dat je zou moeten eten voor het sporten is naar mijn idee niet waar.

Wel moet ik opmerken dat de soort training van belang is. Je lichaam haalt z’n energie altijd uit een deel vet en een deel glucose (afgebroken koolhydraten). Omdat glucose het snelst energie levert zal het deel glucose dat je verbruikt het grootst zijn bij een intensieve training. Train je op een lage intensiteit, dan is het deel vet dat je verbruikt het grootst. Je lichaam heeft gelukkig glucosevoorraaden in de spieren en in de lever. Je kunt hiermee dus ook op de lege maag ongeveer een uur intensief sporten. Een training op lage intensiteit kan op de lege maag veel langer duren omdat de vetvoorraad ruimschoots voldoende is.

En ook hierbij kan ik de link leggen met de mens van 10.000 jaar geleden. Mensen gingen pas jagen zodra ze honger hadden. Op dat moment is er geen/weinig energie nodig voor de spijsvertering en kan alle energie vrijgemaakt worden voor de jacht. Daarbij functioneren de hersenen, ook vanwege de lege maag, het best. Deze factoren zorgen ervoor dat de kans op het vinden van voedsel wordt vergoot. En dat was 10.000 jaar geleden het allerbelangrijkste, daar is het lichaam voor gemaakt. Genetisch gezien is de huidige mens vrijwel identiek aan de mens van 10.000 jaar geleden. Alleen de externe factoren zijn drastisch veranderd. Waarvan de grootste en belangrijkste: onze onuitputtelijke bron van voedsel, altijd en overal. We hoeven niet meer te zoeken naar voedsel. Het voedsel vindt ons in de honderden reclames, winkels en vitrines die ons dagelijks prikkelen. Met een lichaam dat er voor gemaakt is om energie op te slaan voor periodes van schaarste, zorgen die prikkelingen er steeds voor dat we ‘nee’ moeten zeggen tegen een soort van instinctieve drang om er ‘ja’ tegen te zeggen. Ik denk dat dit de grootste mentale veroorzaker is van overgewicht. Maar dat is een ander onderwerp. Dat ‘nee’ zeggen tegen het continue aanbod van eten kun je trainen. En wel door regelmatig een periode niets te eten in een omgeving waar alles voor handen is. En dat is precies de uitdaging die ik nu aanga. In de kast kan ik tal van gezonde snacks vinden. Maar kan ik er nee tegen blijven zeggen voor minimaal 24 uur.

– 19 uur niet gegeten

15:00 uur. Ik ben net een rondje wezen hardlopen en voel me er prima bij. Vlak voor het hardlopen had ik voor het eerst een klein beetje het gevoel van een lege maag. Maar na de eerste kilometer was dat verdwenen. Ik moet wel zeggen dat ik wat langzaam op gang kwam. Ik heb er ook voor gezorgd dat m’n hartslag niet ver boven de 160 slagen per minuut uit is gekomen. Wat ik ook merkte is dat als ik heuvelop hetzelfde tempo wilde blijven lopen ik wat weinig explosieve kracht in mijn benen voelde. Omdat ik tijdens het hardlopen al ruim 18 uur niet heb gegeten zullen mijn glucosevoorraden aan de lage kant zijn. Hierdoor had ik wat moeite om mijn tempo vast te houden. Verder ging ik naarmate ik langer aan het lopen was mij steeds beter voelen. Ik denk dat dit een combinatie is van de vetverbranding die goed op gang moest komen en de aanmaak van endorfine door het sporten. Al met al heb ik een fijne 10 kilometer gelopen met een gemiddelde snelheid van 11 km per uur. Omdat het vrij warm was buiten en ik flink heb lopen zweten heb ik direct na het sporten een groot glas water gedronken met 1/4 theelepel zeezout om het mineralenverlies aan te vullen.

– 22 uur niet gegeten

Het is nu 18:00 uur en ik moet zeggen, het valt me alles mee. Ik heb wel wat meer hongergevoel maar voel me niet flauw of minder actief. Ik ben de hele dag bezig geweest. Boodschappen gehaald op de fiets, aan de site gewerkt, gesport en nu eten aan het maken voor vanavond. Ik merk wel dat ik met m’n gedachte veel met eten bezig ben. Om 20:00 mag ik eten en dat ga ik goed doen. Ik heb er wel heel erg veel zin in en de gedachten aan het nemen van de eerste hap laat het water me in de mond lopen. Omdat ik een hele dag niet gegeten heb, heb ik geen brandstoffen maar ook geen vitamines en mineralen binnengekregen. Ik zorg voor een maaltijd waarmee ik vooral de vitamines en mineralen ga aanvullen. Het is geworden: onze gevulde groentesoep met daarbij onze simpele eiersalade die ik op een getoaste volkorenboterham smeer. Verder neem ik een algenoliecapsule voor de essentiële vetten EPA en DHA en een multivitamine om zeker te zijn dat ik alle vitamines binnenkrijg. Bij elkaar genomen is de maaltijd zeer compleet aan alles wat mijn lichaam nodig heeft na 24 uur niet eten.

– 24 uur niet gegeten

Yes! Het is nu 20:00 en dus is het 24 uur geleden dat ik het laatste stokje saté heb weggewerkt. De laatste twee uur waren toch wel lastig. En het bijzondere eraan vind ik dat het vooral het mentale gedeelte is. Ik heb een beetje een leeg gevoel in mijn maag, maar veel honger heb ik niet. Ik had verwacht dat de honger het moeilijkste punt zou worden. Echter was het mentale vechten tegen de drang om te eten het zwaarst. Vooral in de laatste twee uur kon ik echt gewoon aan niets anders denken. Om de paar minuten heb ik op de klok gekeken hoe lang ik nog moest wachten. Erg bijzonder en leuk om mee te maken. Het is alsof je lichaam de signalen vanuit je maag na een tijdje stopzet omdat die aanpak niet werkt. Het lege maag/honger gevoel verdwijnt daarmee. Tegelijkertijd wordt de mentale drang om te eten steeds sterker. De gedachtes aan eten nemen je hoofd over. Zeker omdat ik weet dat er voldoende eten binnen handbereik is. Het gevecht hiertegen vond ik het lastigst. Fysiek had ik nergens last van. Geen duizeligheid of flauw voelen, ik voelde me juist energiek en fit. Totdat ik de maaltijd gegeten had. Ik voelde me een paar minuten nadat ik klaar was met eten ineens supermoe worden. Ik kon mijn ogen niet meer openhouden. Alsof mijn lichaam zoiets had van, oké, het voedsel is binnen, we hoeven niet meer te presteren om het te vinden, we kunnen nu herstellen en rusten. Ik ben als een blok in slaap gevallen en werd uitgerust wakker. Zonder honger.

Wat vond ik er van

Ergens voelde het heel dierlijk. Alsof je lichaam ineens heel veel energie kan vrijmaken om te jagen en voedsel te vinden. De geestelijke alertheid was ongekend. Maar toen ik eenmaal gegeten had was er geen houden aan en viel ik in slaap. Die vergelijking met de dierenwereld vind ik erg bijzonder. Een leeuw jaagt zodra hij honger heeft. Hij zal nooit direct na het eten weer gaan jagen. Nadat er gegeten is wordt er uitgerust en geslapen. Totdat er weer honger is en zo is het cirkeltje rond. Nu wil ik mensen niet vergelijken met een leeuw, maar ik denk wel dat onze huidige manier van eten en de continue beschikbaarheid ervan eigenlijk helemaal niet bij onze genen past. Het hebben van honger en weinig eten spreekt onze vetreserves aan. Deze worden precies om die reden aangelegd. Zo werkt ons lichaam, onze genen bepalen dat. Het lastige van dit alles is dat onze manier van eten in de afgelopen 10.000 jaar enorm veranderd is. Dit heeft zich gevormd tot ’the western diet’. Genen kunnen zich hieraan aanpassen, dat gaat alleen miljoenen jaren duren. Als onze genen en daarmee ons lichaam is aangepast naar de westerse manier van eten, bestaan we dan nog wel? Lastig … Ik denk dat ik voor mijzelf vaker een periode van niet of heel weinig eten ga inbouwen in mijn voedingspatroon. Ik vind dit logisch te verklaren maar vooral omdat het erg goed voelde. En luisteren naar je gevoel en gezond verstand vind ik het aller belangrijkste.

Ik ben hierdoor veel te weten gekomen over mijn lichaam en ben ook erg benieuwd naar hoe onze lezers dit vinden, of zij dit ook eens geprobeerd hebben en hoe ze daar tegenaan kijken. Heeft iemand er andere ervaringen mee? Heb je een andere mening of visie over dit onderwerp? Laat je reactie achter onder dit bericht. Voedzaam & Snel is onze website waar we onze ervaringen delen over de zoektocht naar een zo gezond mogelijk eetpatroon. Ik heb 24 uur niet gegeten omdat ik dit een keer wilde proberen. Ik heb dit artikel niet geschreven om lezers aan te zetten hetzelfde te ondernemen.